Daf Instrument
De Daf is een Perzisch/Koerdische percussie instrument
Bij het horen van het woord ‘daf’ denken sommige Nederlanders allereerst aan het bekende automerk, maar in Iran staat daf voor een muziekinstrument. De Daf drum nodigt uit tot het produceren van sterk ritmische, uitnodigende klanken. Voor sommige klinkt het als ‘een roep van de liefde’. Het beheersen van dat spel, inspireert steeds meer percussionisten.
Daf is een Hebreeuws woord, dat ‘slaan’ betekent. Het daf-instrument is een van de oudste en invloedrijkste percussie-instrumenten. De daf drum is altijd in verschillende culturen en regio’s gebruikt. De manier van bespelen, is in elke cultuur en traditie anders geweest.
schreeuw van de liefde'
Sommigen gebruikten de daf voor de feesten en vieringen, terwijl anderen het voor rouw gebruikten. Ook is daf drum op het strijdtoneel gebruikt. Verder is de daf drum heel belangrijk voor het soefisme geweest.
Het instrument wordt tijdens sama (soefisme dans) en zekr (herhaling van heilige woorden) bespeeld.
Dit Perzisch/Koerdische percussie instrument wordt door Farid Sheek de 'schreeuw van de liefde' genoemd
Farid Sheek
Farid Sheek is een virtuoos op de daf, het eeuwenoude percussie-instrument uit Iran.
Hij verweeft op meesterlijke wijze traditionele Perzische ritmes met hedendaagse technieken en creëert daarmee een uniek en meeslepend klanklandschap. Zijn optredens kenmerken zich door verfijnde ritmes, dynamische energie en diepe expressie. Ze tonen zowel zijn sterke verbondenheid met de Perzische muziektraditie als zijn vernieuwende benadering van de daf.
Missie
Farid Sheeks missie met de daf is het creëren van eigentijdse klanklandschappen, geworteld in de rijke Perzische muziektraditie.
Via dit eeuwenoude lijstinstrument wil hij universele menselijke emoties en verhalen tot uitdrukking brengen, waarbij hij ritmisch erfgoed verbindt met persoonlijke vernieuwing. Zijn spel nodigt het publiek uit voor een spirituele en culturele reis, die de afstand tussen Oost en West overbrugt.
Visie
Farid ziet een wereld voor zich waarin de daf niet alleen wordt erkend als een traditioneel instrument, maar ook als een krachtig middel voor moderne artistieke expressie.
Door technieken en stijlen uit verschillende muzikale tradities te integreren, streeft hij ernaar de expressieve mogelijkheden van de daf te vergroten en het instrument te introduceren aan nieuwe generaties en op wereldwijde podia. Zo wil hij de daf laten uitgroeien tot een symbool van eenheid, veerkracht en culturele dialoog.
Veelgestelde vragen over de Daf
De daf is een traditionele lijsttrommel uit Perzië en Koerdistan, met een oorsprong die ver teruggaat in de oudheid. Dit instrument bestaat al meer dan tweeduizend jaar en stamt uit het Midden-Oosten. Door de eeuwen heen is de daf verspreid geraakt over verschillende landen en culturen, van Iran tot Centraal-Azië, waarbij elke regio een eigen speelstijl en traditie heeft ontwikkeld. De daf wordt daarom beschouwd als een van de oudste en meest invloedrijke percussie-instrumenten ter wereld, diep geworteld in diverse muzikale erfgoeden.
In de loop der tijd heeft de daf een belangrijke rol gespeeld in allerlei sociale en spirituele contexten. In sommige culturen klonk de ritmische beat van de daf op bruiloften en feestelijke ceremonies, terwijl in andere de drum werd gebruikt bij rouwrituelen of zelfs om krijgers moed in te spreken op het slagveld. Vooral in het soefisme (de mystieke stroming binnen de islam) heeft de daf een bijzondere, sacrale betekenis. Het instrument begeleidt daar de sama (de meditatieve, draaiende dans van derwisjen) en de zekr (het reciteren van goddelijke namen) om een staat van innerlijke rust en vervoering te bereiken. De diepe, hypnotiserende klank van de daf wordt dan ook vaak omschreven als iets oorspronkelijks en spiritueels – men zegt weleens dat in elke slag de “roep van de liefde” doorklinkt. Dankzij dit rijke verleden en emotionele kracht wordt de daf tot op de dag van vandaag gewaardeerd, zowel in traditionele muziekkringen als in moderne wereldmuziek.De daf wordt doorgaans rechtop gehouden met één hand, terwijl de andere hand de slagzijde (het gespannen vel) bespeelt. Een speler klemt de daf in de regel met de duim of vingers aan de binnenkant van het frame, zodat het instrument verticaal voor het lichaam hangt. Met de vrije hand en vingers slaat men op het vel om verschillende klanken te produceren – van lage, resonante bas-tonen tot scherpe, hoge tikken. Door afwisselend met de handpalm (“slaps”) en met de vingertoppen (“taps”) te slaan, ontstaat een ritmisch patroon. Aan de binnenzijde van de daf zijn vaak metalen ringetjes of kettinkjes bevestigd, die bij elke beweging meebewegen en rinkelen. Deze rinkelende metalen zorgen voor een karakteristieke, ritmische jingel die een sprankelende textuur toevoegt aan de beat. De dynamiek van de daf is opvallend breed: afhankelijk van de techniek kan het instrument zacht en meditatief klinken of juist krachtig en energiek, wat het geschikt maakt voor zowel ingetogen spirituele muziek als opzwepende dansritmes.
Beginnende spelers richten zich eerst op het beheersen van de basis: de juiste manier van vasthouden, enkele elementaire slagen en ritmes, en het consistent houden van het tempo. Vaak worden eenvoudige patronen geoefend, bijvoorbeeld om een constante pulse te voelen en basisritmes te begeleiden. Doordat de instaptechnieken relatief eenvoudig zijn, is de daf toegankelijk voor beginners – men kan al snel een simpel ritme leren spelen en meegaan met muziek. Toch vergt het instrument ook oefening: een zuivere toon krijgen betekent leren hoe hard je moet slaan en waar op het vel je moet slaan voor het gewenste geluid. Hierbij ontwikkelen spelers gaandeweg controle over hun hand- en vingerbewegingen om heldere, resonante klanken uit de trommel te halen.
Naarmate een muzikant vordert, breidt het arsenaal aan technieken op de daf zich flink uit. Gevorderde spelers gebruiken complexe vinger- en handbewegingen om rijke, gelaagde ritmes te creëren. Een kenmerkende techniek op hoger niveau is de rol of finger roll: hierbij laten spelers hun vingers snel over het vel “rollen” om een trillend roffeltje te maken, wat voor een indrukwekkend sneltremolo-effect zorgt. Ook passen ervaren daf-spelers bliksemsnelle polsbewegingen en vingerseries toe om zeer intriciete patronen en ritme-accenten te laten klinken. Ze combineren diepe basdreunen met het fijne gerinkel van de ringen, en wisselen moeiteloos tussen verschillende klankkleuren. Daarnaast leren gevorderden het vel dempen of juist laten nagalmen door subtiel de handdruk op het vel te variëren – zo beheersen ze het volume en de toonhoogte nuancerender.
Belangrijk is dat een meester op de daf niet alleen techniek heeft, maar ook een diep begrip van traditionele ritmes en maatsoorten. Veel ritmes op de daf zijn verbonden aan eeuwenoude patronen uit bijvoorbeeld de Perzische of Koerdische muziek en de soefi-traditie. Een gevorderde speler verdiept zich in deze ritmische vocabulaires en kan daarmee improviseren of versieren. Het resultaat is dat een virtuoos op de daf een optreden bijna melodieus en zeer expressief kan maken, ondanks dat het een percussie-instrument is. Controle over de rinkelende ringetjes is daarbij ook essentieel: een expert weet precies wanneer hij de daf iets kantelt of tot rust brengt om de jingles op het juiste moment te laten klinken of te laten zwijgen. Al met al maakt deze beheersing dat de daf zowel voor beginnende spelers bevredigend is, als voor ervaren percussionisten eindeloze mogelijkheden biedt voor ritmische expressie.
Farid Sheek is een Iraans-Nederlandse muzikant en componist die bekendstaat als een virtuoos bespeler van de daf. Geboren in Isfahan (Iran) en opgegroeid in een muzikale familie, leerde hij van jongs af aan dit instrument bespelen. Als kleinzoon van een Perzische soefi-meester heeft Farid van huis uit meegekregen hoe muziek mensen kan inspireren en spiritueel kan verbinden. In Nederland, waar hij sinds zijn late tienerjaren woont, heeft hij de daf geïntroduceerd bij een breed publiek en samengewerkt met muzikanten uit allerlei genres.
Farid’s speelstijl op de daf wordt gekenmerkt door een unieke mix van traditie en innovatie. Hij verweeft authentieke Perzische ritmes met eigentijdse invloeden en technieken, waardoor een volstrekt eigen geluid ontstaat. Tijdens zijn optredens ontketent Farid complexe, verfijnde ritmes vol dynamiek en energie, maar altijd met een diepe emotie erachter. Deze emotionele lading komt voort uit zijn sterke verbinding met de Perzische muziektraditie én zijn drang om te experimenteren met nieuwe vormen. Farid ziet de daf namelijk niet louter als een traditioneel instrument, maar als een middel om verhalen en gevoelens over te brengen die universaal verstaanbaar zijn. Zijn missie is om met de klank van de daf bruggen te slaan tussen culturen en generaties. “Muziek vertelt verhalen die groter zijn dan woorden,” zegt Farid. “Op die manier probeer ik culturen samen te brengen”. In de praktijk betekent dit dat hij de oeroude klank van de daf combineert met bijvoorbeeld Westerse instrumenten zoals piano of cello, om zo een dialoog te creëren tussen Oost en West.
Dankzij deze bijzondere benadering heeft Farid Sheek de daf naar podia gebracht waar deze nauwelijks eerder klonk. Hij heeft solo-concerten gegeven en samengewerkt met artiesten wereldwijd, en trad op in prestigieuze zalen als het Concertgebouw in Amsterdam. Zijn publiek roemt hem om de manier waarop hij met de daf alle lagen van de muziek tot leven wekt – ritme, emotie en zelfs melodie – alsof het instrument een eigen stem heeft. Farid’s optredens zijn onvergetelijke ervaringen waarin hij traditionele percussie een eigentijdse ziel geeft. Door zijn virtuositeit en artistieke visie geldt hij vandaag de dag als een ambassadeur van de daf: hij laat zien hoe dit frame-drum van oudsher nog altijd mensen recht in het hart kan raken, ongeacht hun achtergrond.
Farid Sheek kiest er bewust voor om uitsluitend met daf’s van topkwaliteit te werken en deze aan te bieden aan zijn leerlingen en publiek. De reden is simpel: bij dit instrument maakt kwaliteit een enorm verschil in klank en bespeelbaarheid. Hoogwaardige daf’s worden met de hand gemaakt door ervaren ambachtslieden, in plaats van massa-geproduceerd in een fabriek. Zo’n ambachtelijk bouwproces kost veel tijd en aandacht, maar het resulteert in een instrument dat verfijnd is afgewerkt en perfect is gestemd. Iedere professionele daf is doorgaans gebouwd van eersteklas materialen, zoals een frame van duurzaam hardhout (bijvoorbeeld walnoot) en een zorgvuldig geselecteerd vel (vaak natuurlijk geitenvel) dat op traditionele wijze is gespannen. Elk exemplaar wordt individueel afgesteld om die kenmerkende diepe doem (bas) en sprankelende tak (ringel) te kunnen produceren. Het resultaat is een trom die rijk en vol resoneert, met een krachtige maar zuivere klank die de nuances van het spel prachtig weergeeft.
Dergelijke kwaliteit heeft een hogere prijs, maar biedt ook echte meerwaarde. Goedkopere instapmodellen van de daf – vaak bedoeld voor beginners – kunnen prima zijn om mee te starten, maar ze halen het niet bij de klank en duurzaamheid van een professioneel instrument. Bij een basis-daf van lage kwaliteit is het frame bijvoorbeeld minder stabiel of het vel synthetisch en dun, wat kan leiden tot een vlak of dof geluid. Een topkwaliteit-daf daarentegen geeft een diepe, warme bas en een helder rinkelend hoog, en blijft beter op stemming zelfs bij wisselende temperaturen of vochtigheid. Farid werkt daarom alleen met dit hogere segment instrumenten. Deze worden doorgaans in kleinere oplage gebouwd en liggen in een hogere prijsklasse – een ambachtelijke daf kost al gauw meer dan een fabrieksmodel – maar de investering vertaalt zich in een prachtig geluid en een lange levensduur. Farid gunt iedere speler die serieuze intenties heeft dezelfde inspirerende ervaring die een goed instrument biedt. Een excellente daf reageert beter op de nuances van de speler en stimuleert zo de ontwikkeling van techniek en expressie. Bovendien eert Farid met deze keuze het vakmanschap en de traditie: door alleen de beste instrumenten te gebruiken, houdt hij de authentieke klank en ziel van de daf levend. Kortom, kwaliteit staat voorop omdat het de essentie van de muziek ten goede komt – en dát is uiteindelijk waar het Farid om te doen is.